Porady zdrowego odżywiania
Zdrowa dieta, zdrowe produkty spożywcze

Porady Zdrowego Odżywiania

Wiadomo, że odżywianie jest jedną z niezbędnych czynności życiowych naszego organizmu. Jak pisał Sokrates – „Należy żyć nie po to, aby jeść, a jeść po to, aby żyć.” Z kolei Hipokrates mówił, że jedzenie może leczyć, ale może też być trucizną. Myślę, że w tym stwierdzeniu chodzi również o przejadanie się.

Zaburzenia łaknienia występujące u niektórych ludzi stanowią zagrożenie dla równowagi organizmu i przez to negatywnie wpływają na stan zdrowia. Zanim przejdziemy do zasad zdrowego odżywiania, postarajmy się zdefiniować termin zdrowe odżywianie. Zdrowa dieta lub inaczej zdrowe odżywianie to spożywanie takiego pokarmu, który zapewnia człowiekowi zdrowie, czyli chroni go przed chorobami, nowotworami i otyłością.

Zdrowe produkty spożywcze

W zdrowych produktach spożywczych powinny znajdować się odpowiednie ilości białka, tłuszczów, węglowodanów, witamin, składników mineralnych, wody oraz innych substancji niezbędnych dla naszego zdrowia.  Niektóre zdrowe produkty spożywcze są w stanie zabezpieczyć nas przed wieloma chorobami, a nawet leczyć już istniejące choroby. A oto przykłady tego, że zdrowe produkty spożywcze leczą…

  • MARCHEWKI. Zawarty w nich beta-karoten przyczynia się do leczenia nowotworów i może chronić serce.
  • RZODKIEWKI. Poleca się szczególnie osobom chorującym na reumatyzm, nerki oraz odchudzającym się.
  • SERY. W kilka sekund ser podnosi pH w jamie ustnej, dzięki czemu skutecznie hamuje rozwój próchnicy. Bo trzeba pamiętać, że próchnica może się rozwijać tylko, jeśli pH w ustach spadnie poniżej 5,5! Ser ma dużo wapnia i dlatego prędko stwarza ochronne zasadowe pH.
  • PAPRYCZKI CHILI. Z badań wynika, że zakatarzenie nosa i łzawienie, które wywołują papryczki, sprzyja leczeniu kilku schorzeń dróg oddechowych, głównie chodzi o przeziębienie, zapalenie oskrzeli oraz zatoki.
  • POMIDORY. Ze względu na zawartość likopenu, spożywanie ich znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania na raka, zwłaszcza szyjki macicy, pęcherza moczowego i trzustki.
  • CHRZAN. Działa jak antybiotyk dzięki zawartym w nim olejkom eterycznym.
  • ZIEMNIAKI. To naturalny sposób leczenia wrzodów żołądka, nadciśnienia i artretyzmu, a także naturalna metoda leczenia kamicy nerek.
  • BAKŁAŻAN. Jest skutecznym lekiem przeciwnowotworowym.
  • ZIELONA HERBATA. Chroni przed rakiem płuc i skóry.
  • CZOSNEK. Jedzenie go pomaga zbić ciśnienie, poprawić profil cholesterolowy krwi i zwalczać zakażenia.
  • ŻURAWINA. Działa przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowo, antybiotycznie, przeciwgorączkowo, wzmacniająco i napotnie.
  • BURAK CZERWONY. Działa przede wszystkim odkwaszająco. Jest najlepszy w oczyszczaniu i normalizacji parametrów krwi.
  • SAŁATA. Ma właściwości przeciwbólowe i znieczulające, jest skuteczna w bolesnym miesiączkowaniu; działa uspokajająco – zaleca się w przypadku nerwicy lękowej, w bezsenności  łagodzi kaszel, pomaga w leczeniu zapalenia oskrzeli i astmy.
  • RZEPA. Pomaga w leczeniu przeziębienia, kataru, anginy, zapalenia oskrzeli; zalecana jest chorym na podagrę; łagodzi egzemy i trądzik.
  • SUSZONE ŚLIWKI. Mają aż 60% pektyny, czyli specjalnego błonnika o szerokim działaniu. Do tego sporo beta-karotenu i potasu, którego wielu ludziom dziś brakuje.
  • FIGA. Jest środkiem przeczyszczającym, pomaga przy zaparciu, bólach brzucha.
  • OWOC GRANATU. Pomaga zwalczać infekcje, przeziębienie, kaszel, anginę, astmę.
  • OWOCE CZARNEJ PORZECZKI. Są skutecznym środkiem przeciwgorączkowym i pobudzającym apetyt. Mają też działanie moczopędne.
  • RABARBAR. Jest bogaty w wapń co ma istotne znaczenie w profilaktyce osteoporozy menopauzalnej.
  • BROKUŁY. Są skutecznym orężem w walce przeciwko nowotworom.
  • KAPUSTY RÓŻNEGO RODZAJU. Mają dwa związki chroniące przed główną przyczyną utraty wzroku u osób starszych – czyli przed zwyrodnieniem plamki żółtej.

Ile powinno się jeść?

Osoba dorosła zjada średnio ok.15 kg pożywienia tygodniowo i jej waga przez wiele lat nie ulega zmianie.

Pokarm zostaje zamieniony na energię i składniki odżywcze, a resztki zostają usunięte z organizmu. Jeśli dostarczysz organizmowi więcej pokarmu niż potrzebujesz, magazynuje on nadmiar energii w postaci tkanki tłuszczowej i wobec tego przybierasz na wadze. Nadmierne ilości ilości białka dodatkowo obciążają Twoje nerki.

Pamiętaj, jedz tylko wtedy, gdy jesteś głodny!

Odczucie głodu daje sygnał, że system trawienny jest gotowy, aby przyjąć i przetworzyć nowy posiłek oraz rozprowadzić zawarte w nim składniki krwiobiegiem do wszystkich komórek Twojego organizmu. Jeśli jesz bez uczucia głodu, to Twój układ trawienny nie jest gotów na przyjęcie posiłku. Wówczas żołądek wydzieli za mało enzymów trawiennych, a przez to posiłek nie będzie trawiony wystarczająco skutecznie. W końcowym rezultacie staniesz się zmęczony, senny, podatny na alergie i możesz mieć problemy z jelitami.

Jeśli natomiast dostarczymy organizmowi za mało pokarmu, spalamy zapasy tłuszczu i zaczynamy tracić na wadze. Jest to cenna informacja dla tych osób, które cierpią na otyłość.

Trzeba też wiedzieć, że osoba wykonująca ciężką pracę fizyczną, jak np. górnik, pracownik budowlany czy zawodowy sportowiec, może potrzebować dwa razy więcej energii dziennie niż pracownik biurowy.

Noworodek z kolei potrzebuje dwa razy więcej energii, proporcjonalnie do masy ciała, od dorosłego człowieka, ponieważ szybko rośnie. Musi także otrzymywać więcej witamin i składników mineralnych, żeby obronić się przed zagrażającymi infekcjami.

Diagram zdrowego żywienia

Zdrowe odżywianie to jeden z elementów zdrowego życia

Bardzo ważnym elementem wpływającym na zdrowe życie jest zdrowe odżywianie, czyli zrównoważona, zdrowa (mało lub nieprzetworzona wcale) dieta.

W zrównoważonej diecie żródłem energii są białka, węglowodany i tłuszcze w odpowiednim stosunku.

Prowadząc przeciętny tryb życia powinniśmy jeść mniej tłuszczu i cukru, a więcej naturalnych produktów skrobiowych, jak ziarna, warzywa i owoce

Według naukowców stosunek produktów powinien być następujący:

– pokarmy pochodzenia roślinnego mają się zawierać w przedziale 50-60%

– węglowodany: 20-25%

– białka: 15-20%.

Oprócz przedstawionych wyżej ogólnych zasad zdrowego żywienia należy też pamiętać o niełączeniu pokarmów białkowych z węglowodanami, o nie spożywaniu pokarmów podczas silnego stresu oraz o piciu płynów najpóżniej 10-15 minut przed jedzeniem i ok. 2 godzin po zjedzeniu.  Łączenie ciężkostrawnych mieszanek pokarmów skutkuje często poważnymi problemami trawiennymi. Dochodzi zazwyczaj do odbijania, powstawania nadmiernej ilości gazów oraz zgagi, niekiedy tak silnej i kwaśnej, że możemy odczuwać piecze w gardle, a nawet i w nosie. Są to objawy refluksu żołądkowego-przełykowego, który nie leczony może powodem poważnych stanów zapalnych żołądka i przełyku.


Bardzo istotne dla stanu naszego przewodu pokarmowego a szczególnie jelit, jest dokładne przeżuwanie każdego kęsa w jamie ustnej. Dokładne żucie mechanicznie rozbija każdy kęs na lekkostrawną papkę. W ten sposób zapobiegniesz problemom trawiennym żołądka i jelit. Musisz wiedzieć, że niestrawione kawałki pokarmu mogą zapoczątkować procesy gnilne w jelicie grubym, powstawanie toksyn i samozatrucie organizmu, co w konsekwencji doprowadzi do spadku odporności organizmu oraz obniżenia sił witalnych. Jeśli dokładnie przeżujesz każdy kęs, to w Twojej jamie ustnej dojdzie również do chemicznego rozłożenia pożywienia za sprawą enzymów trawiennych tam wydzielanych. 80% węglowodanów, 15% tłuszczy i 5% białek trawi się właśnie w jamie ustnej. Jest jeszcze inny powód, dla którego warto dokładnie rozgryzać pokarm w ustach. Chodzi oto, że dokładne żucie dostarcza niezbędnej informacji dla jelitowego układu nerwowego, dzięki której możliwe jest skuteczne rozpoznanie rodzaju wchodzącej do przewodu pokarmowego substancji. Spowoduje to wydzielenie właściwych enzymów trawiennych dla skutecznego przetworzenia pokarmu.

Po posiłku, zwłaszcza obfitym, można zaserwować sobie 30 minutowy odpoczynek, ale nie należy leżeć, a tym bardziej zasypiać. Intensywny wysiłek fizyczny nie jest wskazany z pełnym żołądkiem, nie mniej jednak trzeba przyjąć zasadę, że spożywany pokarm powinniśmy zrównoważyć odpowiednią aktywnością ruchową.

Niewolno nam też zapominać o spożywaniu odpowiedniej ilości warzyw i owoców. Należy dziennie zjadać od 5-9 porcji różnych warzyw i owoców. Ważne, aby dieta była bogata w błonnik, które ma kolosalne znaczenie w życiu człowieka. (Kliknij i sprawdż – błonnik pokarmowy)


Nieprzetworzona dieta, z małą ilością soli pozytywnie wpływa też na poziom cholesterolu. (Zobacz: Jak obniżyć cholesterol ?)

Więcej informacji na temat porad zdrowego odżywiania, odpowiedniego doboru składników pożywienia, oczyszczania organizmu z toksyn, znależć można w poradnikach:

"Zdrowe Odżywianie" - kliknij i zobacz opis

Zdrowe odżywianie

“Dieta surowa, która jest … smaczna!” – klinij i zobacz opis

Dieta surowa, która jest smaczna

Innymi składnikami, które powinny znajdować się w pożywieniu i mającymi istotne znaczenie dla kondycji ludzkiego ciała są witaminy, sole mineralne oraz tzw. przeciwutleniacze.  Bez witamin i minerałów nie mogą prawidłowo przebiegać procesy metaboliczne w organiżmie człowieka. Niektóre witaminy współpracują ze sobą i z minerałami, w związku z tym, ważne jest, aby przyjmować je w odpowiednich dawkach i proporcjach.

Witaminy to złożone substancje organiczne (o ile dobrze pamiętam to najbardziej złożony wzór strukturalny ma witamina B12), bez których człowiek umarłby w przeciągu kilku miesięcy. Są one potrzebne do regulowania procesów przemiany materii w całym organiżmie, jak i w poszczególnych komórkach. Ciekawe, że organizm ludzki nie jest w stanie sam wytworzyć witamin (oprócz D i K), stąd tak ważne jest ich dostarczanie z zewnątrz w odpowiednich ilościach i proporcjach z minerałami. Wiele z witamin działa w połączeniu z enzymami, niektóre są przeciwutleniaczami, chronią nasze komórki przed uszkodzeniami, opóżniają procesy starzenia i zapobiegają chorobom.

Witaminy dzielimy na rozpuszczalne w wodzie (witamina C i cała grupa witamin B) oraz rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K).
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach nasz organizm jest w stanie przechować nawet i kilkanaście miesięcy, natomiast te rozpuszczalne w wodzie szybko znikają z naszego organizmu i ich zapas musimy często uzupełniać poprzez pożywienie lub w preparatach wzmacniających.

Drugą ważną grupą niezbędną w wielu procesach życiowych naszego organizmu są substancje mineralne czyli pierwiastki i związki nieorganiczne. Stanowią one tylko kilka procent masy naszego ciała. Tworzą one m.in. tkankę kostną, wpływają na pracę serca czy układu pokarmowego, zapobiegają osteoporozie i innym chorobom przewlekłym a także nowotworom.
Tylko 22 substancji nieorganicznych występujących w naszym organiżmie uważa się za niezbędne.
7 z nich to tzw. makroelementy, pierwiastki podstawowe, które stanowią do kilku procent suchej masy organizmu. Są to: wapń, magnez, fosfor, potas, sód, siarka i jony chlorkowe. 15 pozostałych to pierwiastki śladowe tzw. mikroelementy. Dzienne zapotrzebowanie na nie jest bardzo niewielkie (od milionowych części grama do kilku mikrogramów). Trzeba pamiętać o stałym uzupełnianiu pierwiastków,  bo tracimy je podczas pocenia się, wydalania z moczem czy podczas krwawienia.
Innymi ważnymi  pożytecznymi substancjami dla ludzkiego organizmu są flawonoidy, izoflawony i karotenoidy czyli substancje pochodzenia roślinnego, które są skutecznymi antyoksydantami, usuwającymi wolne rodniki. To właśnie wolne rodniki są odpowiedzialne za procesy starzenia się  i powstawania nowotworów.
Inną substancją istotną dla naszego organizmu jest tzw. koenzym Q10 , niezbędny zwłaszcza w momentach osłabienia organizmu, wytężonego wysiłku umysłowego czy fizycznego, skuteczny w połączeniu z witaminami E i C. Koenzym pomocny jest w chorobach serca, w walce z nowotworem, opóżnia procesy starzenia.
Szczególną uwagę chciałbym zwrócić także na probiotyki, które pomagają nam w leczeniu niektórych chorób układu pokarmowego. Ważne jest też dostarczenie ich do organizmu z zewnątrz po przebytej kuracji antybiotykowej.
Na koniec chciałbym wspomnieć także o aminokwasach. To właśnie z nich zbudowane są białka. Są one bardzo ważne, ponieważ wzmacniają nasz układ odpornościowy.
Reasumując, trzeba pamiętać o wzajemnym oddziałowywaniu poszczególnych składników np. magnez jest dobrze wchłaniany przez organizm w obecności witaminy B6, cynk może utrudniać przyswajanie miedzi, wapń jest lepiej wchłaniany, gdy jest dostarczany razem z magnezem.  
Chociaż większość pierwiastków i witamin można by przyjmować w dawkach przekraczających dzienne zapotrzebowanie to lepiej jest nie przekraczać dziennych dawek poszczególnych substancji.  Np. ciągłe przedawkowywanie witaminy A może doprowadzić nawet do zgonu.

Więcej informacji na temat witamin, minerałów i innych pożytecznych substancji dla naszego organizmu znajdziesz w książce:

         “Witaminy, minerały i suplementy” – kliknij i zobacz         

Niestety, wg badań przeprowadzonych przez Światową Organizację Zdrowia obecnie świeże warzywa i owoce zawierają coraz mniejsze ilości minerałów i witamin. Wystarczy spojrzeć na poniższą tabelkę, aby zorientować się, jak wielkie zmiany nastąpiły w zawartości przykładowych minerałów i witamin w niektórych warzywach i owocach. Największe straty zauważyć można w zawartości witaminy B6 w bananach, które sięgają aż 95% !

W przypadku przetwarzania owoców i warzyw tzn. gotowania, duszenia, smażenia, dochodzi do dalszych strat witamin i minerałów.

Oto tabela przedstawiająca zawartość składników mineralnych i witamin [w mg] w 100 g produktu spożywczego –  kliknij i zobacz.

Zestawienie to obejmuje przedział czasowy od 1985-2002 roku, a od tego czasu minęło kolejne 20 lat. Pewne jest, że zawartość witamin i minerałów w owocach i warzywach, jeszcze bardziej się zmniejszyła w ostatnim dziesięcioleciu. Może się okazać, że witaminy B6 w bananach albo nie ma w ogóle, a jeśli się znajduje, są to pewnie ilości śladowe.





Jak więc uzupełnić brakujące ilości witamin i minerałów?

Trzeba zadbać o właściwą i systematyczną suplementację. Suplementy diety są skoncentrowanym żródłem minerałów, witamin i innych substancji odżywczych, uzupełnieniem pożywienia. Są to produkty oczyszczające organizm, podnoszące jego odporność, tonizujące układ nerwowy.

Dobór właściwego suplementu diety jest bardzo istotny dla naszego zdrowia. Najlepiej wybierać naturalne i kompleksowe preparaty z odpowiednio dobranymi witaminami uzupełnionymi składnikami mineralnymi w idealnych ilościach i proporcjach, a najlepiej w formie chelatowej (połączenie jonów metali z aminokwasami).Forma chelatowa pozwala na bardziej skuteczne przyswajanie minerałów przez ludzki organizm.

Na stronie “Naturalne suplementy diety” przedstawiono charakterystykę kilku zdrowych suplementów diety, spełniających warunki suplementu idealnego. Suplementy te oprócz wspomnianych naturalnych witamin i minerałów zawierają duże ilości antyoksydantów, eliminujących destrukcyjne działanie wolnych rodników w naszym organiżmie oraz inne aktywne substancje wzmacniające organizm.